Nim zdecydujesz sie na paludarium (terrarium) przeczytaj.

[tracer274]

Poniżej znajdują się informacje podstawowe mające odpowiednio nakierować Cie na właściwe tory, podczas tworzenia własnego paludarium. W razie chęci uzyskania bardziej szczegółowych informacji powinieneś/powinnaś przeszukać dokładnie dział technika. Jest tam dużo użytecznych informacji na temat paludariów i ich tworzenia wraz z szczegółowymi fotorelacjami.

 

 

Po co w ogóle buduje się paludarium?

- Przyczyna jest bardzo prosta, w miarę szczelnie zamkniętym obiekcie łatwo jest dostosowywać warunki klimatyczne, czyli przede wszystkim temperaturę i wilgotność do naszych potrzeb, a raczej potrzeb naszych roślin, jeśli takie są wymagane. O ile na ?parapecie?, było by to dosyć trudne, to w takim małym obiekcie jest to w miarę proste.

 

Dla jakich roślin potrzebne jest paludarium?

- Przede wszystkim dla takich, które potrzebują specyficznych warunków uprawy np. rośliny górskie, a przy których byłby problem przy uprawie w warunkach pokojowych. Nie ma sensu kupować czy robić paludarium dla roślin, które znakomicie radzą sobie na parapecie czy na dworze. Jest to marnotrawstwo sił i środków, które można wykorzystać na coś innego. Oczywiście nikt nikomu nie zabrania budowy paludarium dla np. Muchołówek. Wolność Tomku w swoim domku, ale jest to zwyczajnie zbędne.

 

Paludarium kupne czy budowane własnoręcznie?

- To akurat zależy od trzech rzeczy. Czasu, pieniędzy i umiejętności. Oczywiście najprostszą metodą jest kupienie gotowca, na rynku jest ich pełno, w różnych rozmiarach, chociaż wygląd raczej taki sam i ciężko o jakiś wyróżniający się produkt (masówka). W przypadku własnych konstrukcji sprawa nieco się komplikuje. Tutaj przede wszystkim ważne są umiejętności oraz to, z jakiego materiału zdecydujemy się tworzyć. Jeśli nie jesteś pewien/pewna czy podołasz wyzwaniu, lepiej zrobisz kupując gotowca, chociaż więcej radochy ma się z własnoręcznie wykonanej konstrukcji.

 

Z jakiego materiału wykonać paludarium?

- W podstawowym użyciu są trzy materiały. Szkło, pleksiglas oraz poliwęglan komorowy. Każdy ma swoje zalety i wady:

a) Szkło - w zależności od grubości może być uznany za wytrzymały, odporny na czynniki atmosferyczne. Materiał sztywny, niebezpieczny w użyciu. Dobrze się prezentujący, o różnych właściwościach w zależności od grubości i składu chemicznego. Ciężki w samodzielnej obróbce (bez pomocy szklarza się nie obejdzie). Idealnie nadaje się jako wyłączny materiał na konstrukcje. Cena umiarkowana. Większość kupnych paludariów wykonana jest ze szkła. Współczynnik przenikalności cieplnej U (W/m2K) dla szkła float (zwykłe) o grubości 4mm to 5,8.

 

Poradnik: Jak własnoręcznie wykonać terrarium / paludarium ze szkła.

 

 

b) Pleksiglas - wytrzymałość średnia, łatwo się rysuje, matowieje i pęka (szczególnie na otworach) w wyniku wahań temperatury. Materiał bezpieczny w użyciu, łatwy w obróbce i przycinaniu. Dostępny w różnych kształtach, kolorach i grubości. Nadaje się, jako wyłączny materiał na konstrukcje. Materiał o wysokiej cenie. Brak informacji o współczynniku przenikalności cieplnej U, informacja jedynie dla przenikalności cieplnej (a to nie to samo ).

 

c) Poliwęglan komorowy - lekki i w miarę wytrzymały materiał, odporny na warunki atmosferyczne. B. łatwy w samodzielnej obróbce, dostępny w różnych grubościach. Bezpieczny w użyciu. Nie nadaję się, jako wyłączny materiał na konstrukcje. Musi być oparty na stelażu lub wklejony w profile np. aluminiowe. Materiał o niskiej cenie. Współczynnik przenikalności cieplnej U (W/m2K) dla poliwęglanu komorowego o grubości 4mm to 3,9.

 

Przykładowe paludaria:

Paludarium - karaluch

Paludarium - B52

Paludarium - dokkrb

Paludarium - Wrazik

Paludarium - Arturr0

Paludarium - chroman91

Paludarium - tracer274

Paludarium w szafie - biedronkaoo7

 

Wielkość terrarium?

- Nie ma ściśle określonych rozmiarów, w jakim ma być wykonane terrarium. Jeśli decyzja padła na kupne, jesteśmy skrępowani dostępnymi wymiarami sprzedawanych produktów, chyba, że paludarium wykonywane było na zamówienie. Generalnie rozmiary powinno się dostosować przede wszystkim do wielkości roślin, jakie będą trzymane w środku, wielkości osprzętu (oświetleni, nawilżanie itp.), jaki będzie zamontowany w środku oraz dostępną powierzchnią w pokoju.

 

Konstrukcja?

- Prym wiodą paludaria w konstrukcji zamkniętej z rozsuwaną parą drzwiczek na froncie. Chociaż występują także inne opcje: gilotyna, drzwiczki otwierane na oścież oraz wykonane na bazie akwarium z pokrywą u góry. Najbardziej wygodną i najmniej kłopotliwą formą jest konstrukcja oparta o drzwiczki rozsuwane (na szynie) na froncie. W każdej chwili można zapewnić sobie w miarę nieskrępowany dostęp do roślin w środku. Najbardziej uciążliwą formą paludarium jest konstrukcja oparta na akwarium z zdejmowaną pokrywą. Za każdym razem by dostać się do środka, trzeba zdejmować pokrywę, nie rzadko przy tym odłączając zasilanie do oświetlenia paludarium.

 

Wentylacja (ruch powietrza wewnątrz)?

- Jednym z głównych priorytetów przy tego typu inwestycjach jest zapewnienie dobrej cyrkulacji powietrza wewnątrz paludarium. Nie musze tłumaczyć, że wysoka wilgotność plus zastałe powietrze to wylęgarnia pleśni i grzyba. Ważniejszy jest ruch powietrza wewnątrz konstrukcji niż wymiana powietrza zewnątrz/wewnątrz. W kilku przypadkach ta druga opcja może być kłopotliwa. Większość paludariów kupnych czy tworzonych, jest wyposażone w otwory lub kratki wentylacyjne. Otwory wlotowe znajdują się na dole któregoś z boku, a otwory wylotowe na przeciwległej ścianie lub suficie ustawione po jak największej przekątnej. W ten sposób można zapewnić sobie dobrą wentylacje w środku przy zerowym wysiłku. W przypadku, gdy paludarium nie jest wyposażone w otwory wentylacyjne, co jest wymuszone np. użyciem akwarium czy też chęcią utrzymania szczególnych warunków klimatycznych), powinno się zastosować wentylator/y, które będą zapewniały ruch powietrza wewnątrz konstrukcji. Można do tego zastosować zwykłe wiatraczki PC na 12V DC. Oczywiście do takiego wentylatora, niezbędne jest użycie zasilacza na napięcie stałe (np. ładowarki do telefonów). Kategorycznie odradzam podłączanie wentylatora bezpośrednio do gniazdka .

 

Oświetlenie?

- W tym wypadku moc oświetlenia jest najmniej ważnym czynnikiem, który decyduje o możliwości umieszczenia go w środku zamkniętego paludarium. Najważniejszy jest rozmiar oświetlenia oraz jak dużą temperaturę wytwarza. Z wiadomych względów do środka nie wstawi się zbyt dużej świetlówki czy też mocno nagrzewającego się panelu Power LED. Ze wszystkich typów oświetleń tylko świetlówki T5 nadają się do umieszczenia w środku. Wytwarzają one najmniej ciepła (najmniej nie znaczy wcale) , które zbyt mocno może ogrzać wnętrze terrarium, ze wszystkich źródeł sztucznego światła. Panele Power LED nadają się tylko do oświetlania paludarium z zewnątrz np. położone bezpośrednio na suficie paludarium oraz w paludariach wykonanych na podstawie akwarium. W tym wypadu panel jest górną pokrywą. Jednak w przypadku, gdy zdecydujemy się na oświetlanie paludarium z zewnątrz należy mieć na uwadze, w jakiej czystości utrzymany jest prześwitujący materiał, z którego wykonane jest paludarium, np. mocno ubrudzona szyba w paludarium jest wstanie blokować nawet 50% światła.

 

Wilgotność?

- Utrzymywana w zależności od wymagań roślin rosnących w środku. Zwykle wilgotność względna jest na dość wysokim poziomie w paludarium. Zależy ona od aktualnej temperatury panującej w środku oraz nasycenia powietrza parą wodną. Samo to, że paludarium jest w formie zamkniętej ułatwia osiągniecie wysokiej wilgotności. Aby zwiększyć wilgotność w paludarium, wystarczy zwiększyć zawartość pary wodnej zawartej w powietrzu. Najprostszym sposobem na to jest zwiększenie powierzchni parowania wody, np. przez wyłożenie dna keramzytem i zalanie go do połowy wodą. Można też użyć nawilżaczy, które podłączone do sterowników lub programatorów będą stale podbijały wilgotność. Zwykle jednak wypchane pod brzegi roślinami paludarium samo osiąga wysoką wilgotność, właśnie dzięki dużej powierzchni parowania wody. Należy pamiętać jednak, że przy określonej temperaturze, pary wodnej w powietrzu może być również określona jej ilość. Im temperatura niższa tym mniej pary wodnej może się w nim znaleźć, tak więc dla 20 i 24 stopni Celsjusza, wilgotność względna może wynosić 100%, ale ilość cząstek wody upchanej w powietrzu będzie już się różnić.

 

Temperatura?

- Utrzymywana w zależności od wymagań roślin rosnących w środku. Wpływ na temperaturę ma przede wszystkim to czy montowaliśmy oświetlenie wewnątrz, temperatura w otoczeniu paludarium oraz jak dobrze izoluje ciepło materiał, z którego wykonane jest paludarium. Temperatura w zależności od potrzeb jest podwyższana lub obniżana. Częściej jednak występuje ta druga opcja. W przypadku, gdy chcemy podwyższyć temperaturę, warto zastosować przewody grzewcze wyłożone w terrarium. W przypadku, gdy chcemy obniżyć temperaturę, sytuacja nieco się komplikuje. Nie ma idealnego rozwiązania tego problemu. Są rozwiązania proste, ale mało wydajne, lub drogie i skomplikowane, ale skuteczniejsze na dłuższą metę. Najbardziej rozpowszechniona metoda to włożenie wkładów lub butelek z zamrożoną wodą do środka np. na noc w celu zbicia temperatury nocnej. Można też wykorzystać moduły z lodówek, ale to rozwiązanie jest skomplikowane i pracochłonne. O parę stopni można zbić temperaturę powietrza, wykorzystując nawilżacz powietrza najlepiej z zimną lub lodowatą wodą.

 

Podłoże?

 

W zależności od upodobania. Można wyłożyć dno paludarium nawet w całości podłożem, lub też uprawiać rośliny w doniczkach jak kto woli. Dobrze jest jednak sprawdzić przed wyłożeniem czy dno paludarium jest do określonej wysokości szczelne i nie przepuszcza wody.

[Dieball]

Bardzo przydatny temat dla początkujących (i w sumie nie tylko)

Przy wadach i zaletach poszczególnych materiałów dodałbym ich właściwości izolacyjne. Np szkło z którego jest robiona większość terrariów masowej produkcji (float 4mm) jest pod tym względem tragiczne. Wystarczą 4 świetlówki t5 39w ułożone na górnej szybie terra i temperatura w środku podnosi mi się o 5-6*C w stosunku od temperatury pokojowej.

Z tego co czytam, to bardzo dobrą (w stosunku do pozostałych materiałów) izolację cieplną zapewnia właśnie poliwęglan komorowy, zwłaszcza ten grubszy, 10mm. Wkrótce (mam nadzieję) będę testował, więc zobaczymy ile w tym prawdy.

 

Czy masz jakąś złotą formułkę na to, ile wentylatorów powinno się zamontować na m3 terrarium, aby zapewnić odpowiedni ruch powietrza ?

[tracer274]

Bardzo przydatny temat dla początkujących (i w sumie nie tylko)

Przy wadach i zaletach poszczególnych materiałów dodałbym ich właściwości izolacyjne. Np szkło z którego jest robiona większość terrariów masowej produkcji (float 4mm) jest pod tym względem tragiczne. Wystarczą 4 świetlówki t5 39w ułożone na górnej szybie terra i temperatura w środku podnosi mi się o 5-6*C w stosunku od temperatury pokojowej.

Z tego co czytam, to bardzo dobrą (w stosunku do pozostałych materiałów) izolację cieplną zapewnia właśnie poliwęglan komorowy, zwłaszcza ten grubszy, 10mm. Wkrótce (mam nadzieję) będę testował, więc zobaczymy ile w tym prawdy.

 

Czy masz jakąś złotą formułkę na to, ile wentylatorów powinno się zamontować na m3 terrarium, aby zapewnić odpowiedni ruch powietrza ?

 

Współczynniki dodane, oprócz plexi tam tylko jest przenikalność cieplna wiec nie ma jak porównać. Co do wentylatorów nie zamierzałem w tym temacie zajmować się aż tak szczegółowo wybranymi "parametrami", całość to tylko taki wstęp. Wszystko będzie opisane bardziej szczegółowo w następnych tematach, ale na to potrzeba czasu.

 

No ale jeśli już bardzo chcesz wiedzieć tak jest regułka ale nic ona nie znaczy jeśli zamontuje się źle wentylatory. Powiem tylko że ważne jest jak mocny przepływ powietrza robi wentylator, czyli ile m3 jest wstanie "przepompować" w godzinę a raczej minute.

[Wrazik]

No ale jeśli już bardzo chcesz wiedzieć winkp.gif tak jest regułka ale nic ona nie znaczy jeśli zamontuje się źle wentylatory. Powiem tylko że ważne jest jak mocny przepływ powietrza robi wentylator, czyli ile m3 jest wstanie "przepompować" w godzinę a raczej minute.

 

Ja raczej powiedziałbym, że jeśli taka regułka w ogóle istnieje, to jest tak czy siak w większości bezużyteczna. Ruch powietrza w terrarium zmienisz nawet ustawieniem doniczek na dole, przez co podłoże lub spody doniczek mogą zacząć Ci pleśnieć nawet jeśli zamontujesz sobie z góry 10 wentylatorów. Zamiast szukać "złotych regułek" polecam raczej wziąć się za samodzielne próby i majsterkowanie

[tracer274]

Ja raczej powiedziałbym, że jeśli taka regułka w ogóle istnieje, to jest tak czy siak w większości bezużyteczna. Ruch powietrza w terrarium zmienisz nawet ustawieniem doniczek na dole, przez co podłoże lub spody doniczek mogą zacząć Ci pleśnieć nawet jeśli zamontujesz sobie z góry 10 wentylatorów. Zamiast szukać "złotych regułek" polecam raczej wziąć się za samodzielne próby i majsterkowanie

 

Regułka jest ale nie jest ona złota co najwyżej brązowa chociaż to i nie. I przyznam szczerze, że sam ją opracowywałem przy budowach terrariów kiedyś, dawno dawno temu jeszcze jak w firmie się tym zajmowaliśmy. Jedynie co można dzięki niej uzyskać to informacja czy po linii prostej wentylator ma tyle mocy by przepchać powietrze w terrarium określonej wielkości. Edit. Ważne jest też czy strona z której wentylator zasysa powietrze jest blisko ściany czy nie. Bo może to mocno ograniczyć jego potencjał.

 

W przypadku gdy jednak powietrze poruszone przez wentylator zacznie odbijać się od przeszkody, nierównomiernie się rozchodzić to już się tak dobrze nie sprawdza, bo prawda jest taka, że każde paludarium jest inne. Tutaj przeszkoda, tam kamyczek gdzieś indziej jakiś korzeń. To już jest problem. To faktycznie jest tak pisze Wrazik, trzeba dostosować się do ułożenia elementów i kombinować tak aby było jak najmniej miejsca w środku gdzie powietrze może "stać'. No ale to temat rzeka, i tutaj nie przewidziałem by o tym pisać.