Szkodniki roślin owadożernych

[tracer274]

AKTUALIZACJA - [2016-12-04] - Poprawiono opis ziemiórki oraz dodano nowy film i zdjęcie.

AKTUALIZACJA - [2017-01-05] - Dodano zdjęcie wełnowca korzeniowego oraz poprawiono opisy niektórych szkodników.

AKTUALIZACJA - [2017-01-012] - Dodano zdjęcie i film z Przędziorkiem chmielowcem.

---------------------------------------

 

Mszyca (Aphidoidea) - drobne owady żerujące na roślinach. Wyposażone w aparat ssący, długie nogi, korpus w kształcie kropli zakończony spiczastym ogonkiem. Na końcu odwłoka znajdują się dwa wyrostki "syfony" które wydzielają "spadź". Długość owada od 2 do 5mm. Występują w różnym ubarwieniu (zielone, czarne, brązowe, czerwona, ciemno szara, jasno zielona, brązowa i wielu innych). Występują w formie uskrzydlonej. Żerują na różnych częściach roślin, ale szczególnie upodobały sobie młode liście ze względu na ułatwioną penetracje tych części rośliny. Najczęściej atakują Muchołówki, Rosiczki oraz Dzbaneczniki. Wysysają z roślin soki, powodując jej obumieranie, nowe liście są zdeformowane lub skrócone. Brak przeciwdziałania prowadzi do szybkiej śmierci rośliny, ze względu na szybkie rozmnażanie się mszycy. Cześć mszyc żyję w symbiozie z mrówkami, które chronią je przed drapieżnikami w zamian za spożywanie wydzieliny z ich syfonów. Mszyce mogą również zarazić rośliny chorobami wirusowymi, a spadź jest czynnikiem ułatwiającym pojawienie się szarej pleśni.

 

 

Sposób zwalczania:

 

- mechaniczny - Jako, że mszyce są dosyć powolne, można redukować ich liczebność poprzez wyłapywanie. Problemem jest zwykle ich spora liczba w kolonii.

- chemiczny - Istnieje wiele środków chemicznych na zwalczanie mszyc np. Karate Zeon 050 CS (zawiesina kapsuł), Primor 500 WG (granule do sporządzania zawiesiny wodnej), Vydate 240 SL (koncentrat rozpuszczalny). Stosowanie według oznaczeń i instrukcji w opakowaniu. Przy stosowaniu środków chemicznych, należy zachować szczególną ostrożność.

- biologiczny - Mszyce posiadają kilku naturalnych wrogów. Mszycarz szklarniowy (Aphidius colemani) parazytoid około 40 gatunków mszyc, zawarty w produktach Aphipar. Przyszczarek mszycojad (Aphidoletes aphidimyza) zawarty w produktach Aphidend. Biedronka siedmiokropka (Coccinella septempunctata), żeruje na mszycach, które stanowią jej ulubiony pokarm. Kilka biedronek, a szczególnie ich larw bardzo szybko rozprawią się z kolonią mszyc.

 

Przędziorkowate (Tetranychidae) - roztocza w większości przypadków żerujące na roślinach. Najczęściej spotykanym szkodnikiem z tej rodziny jest Przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae). Ich występowanie jest związane z wilgotnością powietrza oraz temperaturą. Zwykle pojawiają się w miejscach suchych i ciepłych. Z wyglądu przypomina małego pajączka. W zależności od gatunku może mieć różną wielkość od 3 do 6mm oraz barwę. Najczęściej spotykane są koloru czerwonego, ale występują także w barwie białej, czarnej, brunatnej, czerwonej, żółtej i zielonej. Samice i samce mają różne ubarwienie. Żerują poprzez wysysanie soków z roślin, w punktach gdzie żerują tkanka roślin przybiera żółtą lub żółto-czerwoną barwę, a następnie zamiera całkowicie. Liście skręcają się, brązowieją, a później całkowicie zamierają. Przędziorki bytują na spodniej stronie liści lub w zacienionych częściach roślin. Czasami można je odkryć w pułapkach muchołówek. Nie lubią bezpośredniego mocnego światła oraz wilgoci. Ich pojawieniu towarzyszy także powstanie delikatniej pajęczynki oraz białych plam na wierzchniej stronie liści. Przędziorek jest ciężkim przeciwnikiem do zwalczenia, a szczególnie jaja i larwy. Ma też zdolność od uodparniania się na stosowane preparaty.

 

Sposób zwalczania:

 

- mechaniczny - Skutecznym sposobem na uszczuplenie populacji Przędziorka jest dokładne spryskiwanie roślin wodą co 2-3 dni. Spryskiwać trzeba dokładnie tak aby woda dotarła w każdy zakamarek rośliny. Można też dodawać do wody płyn do naczyń. Tym sposobem można jedynie ograniczyć występowanie przędziorka jednak jest to za mało na jego zwalczenie.

- chemiczny - Należy stosować preparaty, które działają na wszystkie stadia rozwoju przędziorka w tym jaja i larwy, które najciężej usunąć. Stosować można np. Magus 200 SC [działa na jaja i larwy] (koncentrat w postaci stężonej zawiesiny), Karate Zeon 050 CS (zawiesina kapsuł), Zoom 110 SC [działa na jaja i larwy] (koncentrat w postaci stężonej zawiesiny). Opryski należy przeprowadzać dokładnie, spryskując każdą część rośliny. Do całkowitego usunięcia Przędziorka zwykle trzeba powtórzyć oprysk 2-3 lub więcej razy. Stosowanie według oznaczeń i instrukcji w opakowaniu. Przy stosowaniu środków chemicznych, należy zachować szczególną ostrożność.

- biologiczny - Naturalnym wrogiem Przędziorków jest Dobroczynek szklarniowy (Phytoseilus persimilis) roztocz mięsożerny, zawarty w produkcie Spidex lub Phytoseilus Systems, Dobroczynek kalifornijski (Amblyseius californicus lub Neoseiulus californicus) roztocz drapieżny zawarty w produkcie Californicus Systems oraz (Therediplosis persiacae) zawarty w produkcie Therediplosis Systems.

 

Wciornastki (Thysanoptera) - Owady latające o długości od 1 do 3mm o smukłej budowie ciała. Barwa przeważnie czarna, żółta, brunatna lub pomarańczowa. Posiadają aparat kłująco-ssący. Żywi się tkanką i sokami rośliny. Objawem ich obecności jest pojawienie się dużej ilości niewielkich plamek na powierzchni rośliny. Plamy mają jasną barwę i wyraźnie odcinają się od koloru rośliny. Oprócz tego Wciorniastki przenoszą wirusy i grzyby, które mogą być powodem chorób. Najczęściej spotykanymi gatunkami Wciornastków są: cieplarek (barwa miodowa), szklarniowiec (barwa brązowa), tytoniowiec (żółty lub brązowy) oraz zachodni. W związku z tym, że Wciornastki są bardzo małymi owadami dobrze jest się zaopatrzyć w lupę. Najczęściej ofiarą Wciornastków padają Dzbaneczniki, Kapturnice i Darlingtonie.

 

Wciorniastek zachodni (Frankliniella occidentalis) - Najgroźniejszy gatunek Wciornastka. Nosiciel wirusa TSWV. Ciężki do usunięcia i odporny na wiele preparatów chemicznych.

 

 

Sposób zwalczania:

 

- mechaniczny - Odławianie za pomocą niebieskich tablic lepowych lub żółtych. Jednak żółte tablice lepowe są mniej skutecznie na Wciornastka.

- chemiczny - Można stosować np. Agricolle, Provado Plus lub Obsydian 01 AL (Ciecz). Stosowanie według oznaczeń i instrukcji w opakowaniu. Przy stosowaniu środków chemicznych, należy zachować szczególną ostrożność.

- biologiczny - Naturalnym wrogiem Wciornastka jest Dobroczynek wielożerny (Neoseiulus cucumeris) roztocz drapieżny zawarty w produkcie Amblyseius Systems lub Thripex.

 

Wełnowcowate (Pseudococcidae) - małe, powolne i "włochate" owady dorastające do 5mm długości. Najczęściej spotykany jest ubarwieniu: zielonym (szklarniowiec), jasny róż (cytrusowiec), szary (kaktusowiec). Lubują się w wysokiej wilgoci oraz temperaturze. Pokryte charakterystyczną wydzieliną przypominającą watę cukrową. Często spotykane na dzbanecznikach ich kłączach i liściach. Owad żywi się sokami rośliny oraz produkuje wydzielinę na której rozwijają się grzyby, przez co łatwo o chorobę grzybową.. Objawami ataku wełnowców jest usychanie liści, zahamowanie wzrostu rośliny co może prowadzić do ich śmierci.

 

 

Wełnowce korzeniowe na korzeniach D. regia (zdjęcie MarcinS)

Sposób zwalczania:

 

- mechaniczny - Ręczne wybieranie.

- chemiczny - Można stosować np. preparaty Mospilan 20 SP (proszek rozpuszczalny w wodzie), Provado Plus AE (dyspenser aerozolowy), Kogan 200 SL (koncentrat rozpuszczalny). Stosowanie według oznaczeń i instrukcji w opakowaniu. Przy stosowaniu środków chemicznych, należy zachować szczególną ostrożność.

- biologiczny - Drapieżnikami żerującymi na wełnowcach są Biedronka wełnowcowa (Cryptolaemus montrouzieri) zawarta w preparacie Cryptobug oraz Błonówka pasożytnicza (Anagyrus pseudococci) zawarta w produkcie Citripar.

 

Mączliki (Aleyrodidae) - owad w uskrzydlony w formie dorosłej o długości od 2 do 3mm. Z wyglądu przypomina muchę, ale jest pluskwiakiem. Żywi się sokami roślin, a w miejscu żeru zostawia plamy o żółtej barwie. Liście zaatakowane przez Mączlika wyginają się oraz usychają. W czasie żerowania wydziela słodką wydzielinę, która ogranicza fotosyntezę rośliny oraz jest punktem rozrastania się grzybów co w efekcie powoduje występowanie chorób grzybowych. Jaja Mączlika pokryte są wydzieliną podobną do tej z Wełnowca co utrudnia jego zwalczanie.

 

 

Sposób zwalczania:

 

- mechaniczny - Żółte tablice lepowe.

- chemiczny - Można stosować np. preparaty Rimon 100 EC [na larwy] (koncentrat do sporządzania emulsji wodnej), Nomolt 150 SC [forma dorosła] (koncentrat w postaci stężonej zawiesiny), Admiral 100 EC [forma dorosła] (koncentrat w postaci stężonej zawiesiny). Przy stosowaniu środków chemicznych, należy zachować szczególną ostrożność.

- biologiczny - Drapieżnikami żerującymi na Mączlikach są Dobrotnica szklarniowa (Encarsia formosa) zawarta w produktach EN-Strip, Encarsia Systems, Enermix. Osiec mączlikowy (Eretmocerus eremicus) zawarty w produkcie Ercal. Dziubałeczek mączlikowy (Macrolophus pygmaeus) zawarty w produkcie Mirical oraz Macrolphus Systems. Roztocz drapieżny (Amblydromalus limonicus) zawarty w produkcie Limonica.

[tracer274]

Skoczogonki (Collembola) - Małe stawonogi o różnej wielkości i barwie. W większości przypadków ich długość nie przekracza 5mm, ale są takie które dorastają do 1cm. Barwa różna w zależności od gatunki. Cechą wspólną jest to, że spłoszone skaczą na dość dużą odległość w stosunku do ich rozmiaru. Lubują się w wilgotnym podłożu. Szkodnikiem można je nazwać tylko w określonych okolicznościach. Są to saprofity czyli organizmy żywiące się martwą i rozłożoną materią organiczną. Na tym etapie można je określić jako pożyteczne stworzonka, które za darmo sprzątają nam podłoże ze śmieci. Są nieszkodliwe pod warunkiem trzymania wielkości ich populacji w rozsądnych liczbach. Gdy namnożą się zbytnio i zacznie brakować pokarmu, mogą zabierać się za korzenie, młode części roślin, nasiona lub siewki. Skoczogonki często padają ofiarą bardzo młodych muchołówek więc są pożyteczne podwójnie. Skoczogonki można zwalczać gdy namnożą się zbytnio jednak ich całkowitą likwidacje można uznać za niepożądaną.

 

 

Sposób zwalczania:

 

- mechaniczny - Skoczogonki uciekają od wody, ale z łatwością utrzymują się na jej powierzchni. Sposób zwalczania podobny jak w przypadku Ziemiórek. Kiedy zalejemy po sam brzeg doniczkę, należy odczekać parę minut, aż większość koloni będzie na powierzchni. Można wtedy zdmuchiwać ich nadmiar poza doniczkę, którą następnie wyciągamy z wody. Dla spotęgowania efektu należy wymieniać wodę co kilka zdmuchiwań, a najlepiej za każdym razem.

- chemiczny - Można stosować środki Orthene 75 SP (proszek rozpuszczalny w wodzie) i Methomex 200 SL (koncentrat rozpuszczany)

- biologiczny - Brak znanego wroga naturalnego.

 

Ziemiórki (Sciaridae ) - w formie dorosłej mały czarny owad o wielkości od 2 do 4mm wyglądem przypominające muszki owocówki. W stadium larwy jest to robak o wyglądzie małej glisty, do 8mm długości i brawie białej lub przeźroczystej. Larwy poruszają się zwykle po wierzchniej części podłoża. Łatwo je wtedy zauważyć gdyż odbija się od nich światło przez co błyszczą. Dodatkowym objawem występowania ziemiórek, a konkretnie ich larw może być pojawienie się na powierzchni torfu nitkowatej kleistej wydzieliny o bezbarwnym kolorze. Wyglądem może przypominać ślady ślimaka tylko w mniejszej skali. Wydzielina ta błyszczy się w mocnym słońcu i jest dość charakterystyczna. Dorosłe osobniki ziemiórek żyją kilka dni i ich głównym zadaniem jest rozmnażanie. Największym zagrożeniem jest larwa, która może prowadzić od uszkodzeń korzeni i wyjadania nasion. Szczególnie narażone na ataki są młode rośliny i siewki. Ziemiórki występują głównie w wilgotnym podłożu zawierającym torf lub włókno kokosowe. Mogą roznosić choroby grzybowe. Najprostszym sposobem na likwidacje ziemiórek jest zamknięcie ich cyklu rozmnażania.

 

 

 

Sposób zwalczania:

 

- mechaniczny - Larwy ziemiórek łatwo wyłapać ponieważ poruszają się powolnie po wierzchniej warstwie podłoża lub kilka centymetrów pod powierzchnią i ewentualnie można ich użyć jako pokarm dla roślin. Jednym z sposobów na ich pozbycie jest topienie. Doniczkę zanurzamy po brzeg w wodzie i czekamy. Larwy będą próbowały uciekać ku górze przed podnoszącym się poziomem wody w doniczce. Według przeprowadzonego doświadczenia część larw nie wytrzymuje pod wodą dłużej niż godzinę. Dobrym sposobem jest też kłucie larw ratujących się przed wodą szpilką lub igłą. Można tym sposobem spowodować im śmiertelne obrażenia, a przy dobrym oku nawet je nabić na szpilkę. Dobrymi łowcami dorosłych osobników są Tłustosze oraz Rosiczki. Można też odławiać dorosłe formy na tablice lepowe o kolorze żółtym oraz niebieskim. Niebieskie tablice są szczególnie skuteczne. Żółte tablice powinny być zamieszczone nad rośliną, a niebieskie nad podłożem.

- chemiczny - Ziemiórki łatwo wyłapać bezpiecznymi metodami, więc nie ma potrzeby stosowania dla nich chemii.

- biologiczny - Naturalnym wrogiem ziemiórek są Nicień pasożytniczy (Stainernema feltiae) zawarte w produktach, ENTONEM 50 M

(Owinema) oraz Roztocz drapieżny (Stratiolaelaps scimitus lub Hypoaspis miles) zawarte w produkcie Entomite-M.

[lemon]

Chyba mam przędziorki w doniczkach z młodymi muchołówkami. Parę tygodni temu zabiłem kilka czerwonych, które chodziły po brzegach doniczek, ale na samych roślinach ich nie było, nie zdążyły też zrobić pajęczynek - prawdopodobnie dostały się do środka przez otwarte okno. Dziś zaobserwowałem kilka białych pajęczaków o rozmiarach nie przekraczających 0,5 mm. Bez lupy wyglądały na skoczogonki: białe i zagrzebywały się w mokrym torfie - co chyba jest dość nietypowe dla tych szkodników? Pytanie - kiedy zacząć się nimi przejmować? Pryskać wszystko już teraz, czy na razie obserwować? Tak jak napisałem, na razie wydają się zainteresowane wilgotnym torfem, a nie roślinami.

[Chertan]

Czerwone to nie przędziorki, nieszkodliwe pajęczaki (lądzień). W glebie zawsze trochę roślin żyje, a jednak przędziorki pod lupą są dość charakterystyczne.

[lemon]

A cóż to mi się wylęgło w jednej z doniczek?

[lemon]

Dziś zaniepokoiły mnie czerwone kropeczki na liściach mucholi i pod lupą się okazało, że kropeczki są żywe i dość gęsto obsiadły liście. Pytanie tylko, czy to przędziorki, czy owe lądzienie, o których pisał @Chertan. Ich wielkość to ok. 0,1-0,3 mm; nie widać też nigdzie pajęczyn, a same rośliny wyglądają nawet lepiej, niż np. miesiąc temu (były przesadzane jesienią).

Kilka rzeczy z opisu przędziorków nie zgadza mi się z tym, co obserwuję: wilgotność w pomieszczeniu to co najmniej 60%, stworki siedzą na wierzchniej, mocno oświetlonej stronie liści – tak więc jeśli jednak mam przędziorki, to trzeba zmienić opis.

Edytowane 23 Stycznia 2023 przez lemon

[lemon]

Chyba jednak przędziorki, bo listek z powyższych zdjęć wyglądał coraz gorzej, więc spryskałem wszystko Polysectem. Wcześniej pomógł mi zwalczyć mszyce na rosiczkach, to i tutaj powinien dać radę. Na innej muchołówce znalazłem chyba skupisko jajeczek. Dziwne, że to wszystko na wierzchu liści pod mocną lampą, a nie od spodu liści.

Edytowane 28 Stycznia 2023 przez lemon
dodanie zdjęć