Aldrovanda vesiculosa - Aldrowanda pęcherzykowata

[Cephalotus]

Nazwa polska: Aldrowanda pęcherzykowata

Nazwa angielska: waterwheel plant

Nazwa łacińska: Aldrovanda vesiculosa

 

Badania nad ekologią aldrowandy pęcherzykowatej aut. Ryszard Kamiński KLIKNIJ TUTAJ.

 

Troszkę historii: Aldrowanda została po raz pierwszy odkryta przez Plukeneta w Indiach w 1696r. Po raz pierwszy aldrowanda (znaleziona w pobliżu Bolonii przez Dr. Carlo Amadei) została opisana przez włoskiego botanika Gestano Monti w 1747. Jednak dopiero De Sassus w 1861 roku zwrócił uwagę na specyfikę liści aldrowandy. Nawet sam Darwin się nią zainteresował. Twierdził, że wygląda, jak mała muchołówka. Aldrowanda wzięła swoją nazwę od botanika, zoologa Ulissesa Aldrovandiego (1522-1605). Wówczas nazwano ją Aldrovandią. Dopiero Linneusz zmienił ją na Aldrovanda. Wyraz vesiculosa oznacza pęcherzykowata i odnosi się do kształtu zamkniętych pułapek rośliny.

 

Występowanie: Aldrowanda jest bardzo rozproszona na całym świecie (z wyjątkiem Ameryk i Antarktydy). Występuje w Europie: w Polsce (jezioro Łukie), Czechach, południowej Francji, Niemczech, Włoszech, Białorusi, Rumunii i w wielu innych; w Azji: w Iranie (jezioro Urmia), Turcji (jezioro Wan), Chinach, Korei płn., Japonii; w Afryce: w Czadzie (jezioro Czad), Demokratycznej Republice Konga, Mozambiku, płd. Botswanie, płn. RPA, płd.- wsch. Namibii ; w Australii: w Kimberlej, na płw. Jork i w Queenslandzie.

 

Siedlisko naturalne: Aldrowanda rośnie w wodach stojących, mezo- (z małą ilością pierwiastków i soli mineralnych) lub eutroficznych (z dużą ilością pierwiastków i soli mineralnych). Lubi zbiorniki wodne, w których woda latem nagrzewa się do 20-30?C. Dzisiaj Aldrowanda niestety znajduje się na czerwonej liście gatunków zagrożonych wyginięciem w Polsce. Aldrowanda jest roślinką słabą konkurencyjnie i wypieraną przez inne rośliny.

 

Wygląd: Aldrowanda należy do rodziny rosiczkowatych (Droseraceae). Jest rośliną wieloletnią, swobodnie pływającą, pozbawioną korzenia. W okresie spoczynku tworzy pąki przetrwalne (turiony), które opadają na dno zbiornika i przeczekują zimę. Aldrowanda zazwyczaj rośnie jako pojedynczy pęd, ale może także posiadać rozłogi, na których co 2-16 mm znajdują się międzywęźla. Liści wokół jest od 6 do 9. Ogonek liściowy ma wymiary 5-9 mm, zakończony 4-6 szczecinkami. Blaszka liściowa jest 5-7 mm długa, ma kształt okrągławy, lekko zgrubiały i posiada na brzegach drobne ząbki (podobnie jak muchołówka, tylko znacznie mniejsze). Aldrowanda kwitnie i owocuje bardzo rzadko. Jej kwiaty są koloru biało-zielonego, składają się z 5 płatków, 5 pręcików (długich na 5 mm), oraz słupka o znamieniu pięciokrotnym ( po prostu roślina na piątkę ). Po zapyleniu tworzy się owoc, w którym znajduje się 10 czarnych nasionek (ok. 1,5 mm).

 

Łapanie zdobyczy: Łapanie zdobyczy u aldrowandy odbywa się podobnie jak u muchołówki amerykańskiej (Dioneae muscipula). Zresztą budowa pułapek jest podobna, tylko aldrowanda ma mniejsze pułapki. Najpierw roślinka musi zwabić potencjalną ofiarę. Używa do tego gruczołów produkujące śluz, który ma zwabić drobne zwierzątka wodne, np. rozwielitkę czy oczlika. Kiedy już jakieś żyjątko podpłynie do pułapki i dotknie choćby jednego włoska czuciowego, zostaje przekazany impuls (u starszych liści potrzeba więcej takich impulsów). Za jego przyczyną w komórkach, gdzie spotykają się dwa płaty pułapki, zaczyna po stronie wewnętrznej zmniejszać się turgor (twardość, sztywność, np. kiedy posypiemy plasterek surowego ogórka solą, staje się on sflaczały, traci turgor). Po stronie zewnętrznej turgor zaś zaczyna się zwiększać. W ten sposób oba płaty się zamykają. Jeżeli stworzonko nie zdążyło uciec, to już nie ma dla niego ratunku. Nasza ofiara poruszając się przyczynia się do jeszcze szczelniejszego zamykania się pułapki. W końcu dochodzi do takiego momentu, że miejsca nadbrzeżne stykają się. Po jakimś czasie w szczelnie zamkniętej komorze pojawia się powietrze, które wypycha wodę (wówczas przypomina pęcherzyk, stąd aldrowanda pęcherzykowata). Nasze stworzonko teraz przylega do ścianki pęcherzyka, na którym znajdują się gruczoły produkujące soki trawienne. Kiedy ofiara zostanie strawiona, a substancje odżywcze wchłonięte, pęcherzyk się otwiera. Pułapki niestety są jednorazowe, gdyż po raz drugi nie mogą złapać i strawić kolejnej ofiary.

 

Hodowla: Aldrowanda jest bardzo trudną rośliną do hodowli. Trzeba dla niej posiadać specjalnie akwarium dla niej, do którego trzeba przygotowywać specjalną wodę. Bardzo trudne jest także zimowanie niektórych odmian aldrowandy, pochodzących z terenów umiarkowanych. Z pewnością zasługuje na 6 w 6-stopniowej skali.

 

Miejsce hodowli: Najlepszym miejscem do hodowli naszej aldrowandy jest akwarium. Powinniśmy naszej roślince zapewnić filtrację wody i oświetlenie. Jeżeli nie mamy w pobliżu żadnego zbiornika wodnego, jak oczko, staw czy jezioro, wskazana jest hodowla zooplanktonu. Jednak według wielu hodowców aldrowanda również może być hodowana w litrowym słoiku, gdzie też rośnie dobrze.

 

Oświetlenie: Wskazane jest jak najdłuższe oświetlenie. Ok. 9-10 godzin dziennie. Gatunki zimujące nie trzeba w okresie spoczynku szczególnie oświetlać. Czego nie można powiedzieć o gatunkach nieustannie rosnących. Latem można ja wystawić na słońce, jednak trzeba uważać na to, żeby woda nie przekroczyła 30?C, inaczej nasza roślinka padnie.

 

Wymiana wody: Aldrowanda nie lubi, kiedy zbyt często wymienia się jej wodę. Wskazane jest to wówczas, gdy pH wody jest nieprawidłowe (patrz: Woda). Jednorazowo powinniśmy wymieniać 2/3 wody.

 

Podłoże: Aldrowandy nie sadzi się, gdyż, jak wcześniej pisałem, jest rośliną pozbawioną korzeni i wolno pływającą. Najlepszym podłożem są: kawałki suchej trzciny, suche kawałki np. turzycy zaostrzonej (Carex gracilis), mogą być też kawałki mchu torfowca (Sphagnum).

 

Woda: PH wody dla aldrowandy powinno być 4,5-5,5. Wodę dla naszej roślinki można przygotować w łatwy sposób. Pamiętajmy o tym, że musi to być deszczówka (jeżeli nie mieszkamy na terenie mocno uprzemysłowionym) lub woda destylowana (inaczej demineralizowana). Umieszczamy suche kawałki torfu (Sphagnum), trzciny, turzycy (np. Carex gracilis) w ciepłej wodzie i pozostawiamy na 2-3 dni. Pamiętajmy, żeby codziennie trochę podgrzać wodę. Później wyciągamy nasz substrat i umieszczamy w akwarium lub słoiku z aldrowandą. Zalecana dawka to 4g substratu na 3 litry wody, co spowoduje nabranie jej intensywnie herbacianego koloru. Konieczne jest też nabycie testeru pH. Można to uczynić w każdym sklepie akwarystycznym. Jeżeli pH wody będzie za niskie, trzeba ją rozcieńczyć dolewając przegotowaną i odstaną wodę z kranu (która ma pH zasadowe). Należy pamiętać: Woda deszczowa zawsze ma pH kwaśne!! Jeżeli pH jest za wysokie (większe niż 5,5), należy jeszcze dodać wcześniej przygotowanego substratu.

 

Gatunek ten jest bardzo wrażliwy na atak glonów, dlatego proponuję stosowanie substancji chemicznych przeciw glonom, które można bez problemu nabyć w sklepach akwarystycznych.

 

Temperatura: Temperatura dla gatunków nie przechodzących okresu spoczynku przez cały rok powinna wynosić 23-30?C. Gatunki zamieszkujące Europę i przechodzące okres spoczynku zimą trzymamy w temp 4-5?C.

 

Nawożenie: W przypadku aldrowandy jest możliwe nawożenie. W tym celu należy udać się do sklepu akwarystycznego i nabyć jakiś nawóz do roślin wodnych. Jednak powinniśmy uważać, żeby nie przedobrzyć, bo zabijemy naszą roślinkę. Ja jednak nie uważam, żeby nawożenie roślin mięsożernych było dobre. Inaczej po co by były owadożerne?

 

Rozmnażanie:

 

Z nasion: Nie jest to szybki i łatwy sposób rozmnażania aldrowandy. Jeżeli nasza aldrowanda już nam zakwitnie (co też się żadko zdarza), należy ją sztucznie zapylić (stosując zapylenie krzyżowe). Jak już wytworzy się owoc i dojrzeje, trzeba umieścić nasionka w specjalnie dla nich przygotowanej wodzie i wstawić do lodówki. Należy im zapewnić temperaturę 2-5?C. Można je tak trzymać przez 2-3 lata, aż zaczną nam kiełkować (Tak, zgadza się, kiełkują w lodówce!). Wtedy należy je umieścić w pomieszczeniu o temperaturze ok. 25?C i doświetlać jak dorosły okaz. Wtedy też kiełkowanie pozostałych nasion powinno się wzmóc. Młode roślinki będą rosły ok. 5 mm miesięcznie.

 

Wegetatywne: Rozmnażanie poprzez podział rośliny jest znacznie prostsze. Jeden z jego sposobów polega na ostrożnym oderwaniu rozłogi. Oczywiście jeżeli roślina owe rozłogi posiada. Trzeba przy tym uważać, żeby nie zniszczyć roślinki. Drugi polega na pocięciu młodszch pędów na niewielkie fragmenty, przynajmniej z trzema międzywęźlami.

 

Najpopularniejsze odmiany: Jest tylko jeden gatunek aldrowandy, mianowicie pęcherzykowata (Aldrovanda vesiculosa). Aldrowandę raczej dzieli się na rejony, w których rośnie, niż na kultywary. Wtedy może się ona różnić długością całej rośliny, wielkością pułapek, czasem kolorem (np. czerwonym), jaki przybiera, ale główne cechy pozostają takie same.